Blog o dwujęzyczności

Popularny mit głosi, że dzieci dwujęzyczne zaczynają mówić później niż ich jednojęzyczni rówieśnicy. Jeśli bacznie śledzisz moje treści, to wiesz już, że to nieprawda. Od dzieci dwujęzycznych oczekujemy osiągania kolejnych kamieni milowych rozwoju mowy mniej więcej w tym samym czasie, co od dzieci jednojęzycznych. O tym, że dwujęzyczność nie opóźnia rozwoju mowy, przeczytasz w moim…

Trzy, cztery i więcej języków w otoczeniu dziecka – czy dziecko jest w stanie nauczyć się wielu języków? Często trafiają do mnie rodzice przerażeni tym, że ich dziecko będzie musiało nauczyć się jakoś funkcjonować w trzech lub więcej językach. Rodzice obawiają się, że języków będzie dla dziecka za dużo i że nigdy nie nauczy się…

Dzieci, które w domu słyszą głównie jeden język, a w otoczeniu drugi (co często ma miejsce w kontekście emigracji), najczęściej różnią się od swoich jednojęzycznych rówieśników w umiejętnościach językowych w języku mniejszości, ale w języku otoczenia są w stanie „dogonić” swoich jednojęzycznych rówieśników po kilku latach edukacji szkolnej.  Dzieci mogą się jednak różnić tym, ile…

W tym artykule wyjaśnię Wam, co wpływa na tempo nabywania języka mniejszości (języka domowego) u dzieci dwujęzycznych, oraz co może wspierać jego utrzymanie w przyszłości. Poszukamy odpowiedzi na pytanie, czy to prawda, że najpierw trzeba zadbać o jezyk mniejszościowy. Dzieci dwujęzyczne są ogromnie zróżnicowaną grupą, zarówno jeśli chodzi o ilość i jakość kontaktu z ich…

Języka nie da się nauczyć korzystając jedynie z mediów – do rozwinięcia komunikacji w języku potrzebujemy interakcji z drugą osobą, naprzemienności wypowiedzi, których media najczęściej nam nie zapewniają (za wyjątkiem rozmów video). Ale media cyfrowe mogą być efektywnymi narzędziami do wspierania rozwoju językowego dziecka, podobnie jak książeczki i inne dodatkowe źródła języka. Czy korzystanie z…

W wielu rodzinach wielojęzycznych zdarza się, że jeden rodzic mówi do dziecka głównie w swoim języku mniejszościowym, drugi rodzic w drugim języku mniejszościowym, ale rodzice nie znają swoich języków nawzajem i między sobą porozumiewają się w trzecim języku. Bywa, że ten trzeci język jest akurat językiem większości w kraju, w którym rodzina mieszka. Ale często…

Wyjaśnijmy to sobie od razu – idealna równowaga między językami u dziecka dwujęzycznego, którą nazywamy też zbalansowaną dwujęzycznością, jest stanem prawie niemożliwym do osiągnięcia. Ale można wspierać dziecko w tym, żeby jego języki rozwijały się w miarę możliwości prawie równomiernie (na tyle, na ile jest to w przypadku danej rodziny możliwe). Co można zrobić, aby…

Rodzice często pytają mnie, jakie są wady dwujęzyczności u dzieci, np. czy ich dziecko będzie się wolniej rozwijać. Czasem ktoś im tak powiedział, innym razem gdzieś tak przeczytali. Dwujęzyczność wiele nam daje. Ale czy może nam też coś zabierać? Czy wiąże się z jakimiś wadami, wyzwaniami? Czy są jakieś skutki uboczne dwujęzyczności? O zaletach dwujęzyczności…

Czy zastanawiałaś/-eś się kiedyś, co dobrego może dać dziecku dwujęzyczność? Jak może wzbogacić jego rozwój, oprócz oczywistej korzyści z umiejętności komunikowania się w dwóch językach? Poniżej przedstawiam Ci trzy zalety dwujęzyczności, o których mogłaś/-eś wcześniej nie słyszeć. Może to będą dla Ciebie tylko ciekawostki. A może zmotywują do dalszego podtrzymywania dwujęzyczności w rodzinie. Albo podsuną…

Rodzice stawiają czoła wielu wyzwaniom na drodze dwujęzycznego wychowania. Wśród tych wyzwań jest między innymi konieczność radzenia sobie z presją, jaką nakłada na nich otoczenie. I jaką czasem nakładają sami na siebie (co jest zupełnie zrozumiałe). Presja społeczna może przybierać różne formy Jestem autorką ebooka o rozwoju dwujęzycznych dzieci: „Rozwój w dwóch językach. 50 pytań i…

Mówisz konsekwentnie do dziecka w swoim języku, a ono uparcie odpowiada w drugim, chociaż widać, że rozumie, co do niego mówisz? To bardzo częste źródło frustracji i zmartwienia wśród rodziców dzieci dwujęzycznych. Rodzice często szukają winy w sobie za taki rozwój sytuacji. Może niewystarczająco się starałam? W którym momencie popełniłam błąd? Ogromnie ważne jest, żeby…

Świeżo upieczeni rodzice zastanawiają się często, jak zaplanować użycie języków w rodzinie, kiedy w otoczeniu dziecka występuje więcej niż jeden język. Próbują znaleźć najlepszy plan na to kto, kiedy, jak często i w jakim języku powinien mówić do dziecka. Podążanie za idealnym planem i próba trzymania się go konsekwentnie w przyszłości mogą być źródłem stresu…

Mimo że wiele badań przeprowadzonych do tej pory pokazało, że dzieci dwujęzyczne nie zaczynają mówić później niż jednojęzyczne, to ten mit wciąż jest powtarzany – niestety również przez specjalistów (logopedów, nauczycieli, lekarzy). Wiemy, że u dzieci dwujęzycznych kamienie milowe w rozwoju mowy (pierwsze słowa, pierwsze zdania, przyswajanie kolejnych zasad gramatycznych) pojawiają się w mniej więcej…

Są takie tematy w dwujęzyczności dziecięcej, które powracają do specjalistów niczym bumerang. Temat mieszania języków przez dziecko pojawia się w co drugiej konsultacji z rodzicami, prawie każdym moim Q&A na Instagramie i pod koniec każdego webinaru, kiedy zbieram pytania od uczestników. Mieszanie języków martwi wielu rodziców dzieci dwujęzycznych. Czy słusznie?    Jestem autorką ebooka o rozwoju…

Jak wspierać w placówce dziecko, które nie mówi po polsku? W najbliższym czasie do polskich placówek zaczną dołączać dzieci, które nie mówią po polsku. Jak jako specjalista (nauczyciel, logopeda, psycholog) możesz wspierać te dzieci na początku ich przygody z polską placówką? W tym artykule zebrałyśmy kilka podstawowych wskazówek.   Jak wesprzeć dziecko, które nie mówi…

Dlaczego moje dziecko nie chce mówić po polsku Asia wyjechała ze swoją rodziną do Niemiec. Dostała świetną ofertę pracy – razem z mężem i córką spakowali walizki i wyjechali w poszukiwaniu lepszego życia. Dziewczynka świetnie odnalazła się w nowym kraju, bardzo lubi chodzić do szkoły, szybko złapała język otoczenia, ma wiele koleżanek i kolegów. Pojawił…

Jak się bawić z dzieckiem? Mówi się, że zabawa z dzieckiem to najlepszy sposób na naukę. Coś w tym jest, w końcu zabawa to najbardziej naturalna metoda nauki dla wszystkich ssaków, a zwłaszcza ludzi. Jak dobrać zabawę do naszego dziecka? Tak, by była jednocześnie angażująca i rozwijająca? Podpowiadamy i tłumaczymy dwie główne zasady. Zabawa dla…

Co to jest teoria umysłu i co nam mówią badania nad rozwojem teorii umysłu u dzieci dwujęzycznych? Badania nad dwujęzycznością w ostatnich 30 latach były zdominowane przez debatę na temat przewagi osób dwujęzycznych w funkcjach wykonawczych. Ta debata nie kończy się jednak tylko na funkcjach wykonawczych. Obejmuje ona też inne aspekty funkcjonowania naszego umysłu, między…

Jak długo zajmuje dzieciom dwujęzycznym „dogonienie” ich jednojęzycznych rówieśników w języku otoczenia? Jest rzeczą naturalną, że dzieci dwujęzyczne mają na co dzień mniej kontaktu z każdym ze swoich języków, niż dzieci jednojęzyczne. W związku z tym w wieku szkolnym dzieci te mogą osiągać niższe wyniki w testach językowych, jeśli ich umiejętności mierzy się tylko w…

Jak rozwijać umiejętności językowe dziecka Często słyszy się, że dla rozwoju języka (zarówno u dzieci jedno- jak i wielojęzycznych) ważna jest ilość kontaktu z językiem. Ilość języka w otoczeniu dziecka jest ściśle związana z rozwojem słownictwa. Ale najnowsze badania pokazują, że dużo ważniejsza od ilości języka w otoczeniu jest częstość wymiany wypowiedzi w rozmowie z…

Czy czytanie tej samej książeczki w dwóch językach wzmacnia drugi język? Czy Twoje dwujęzyczne dziecko niedługo zacznie przedszkole/szkołę (albo zaczęło niedawno), a Ty martwisz się, że nie zna wystarczająco dobrze języka otoczenia, bo w domu mówicie głównie w języku domowym? Początki w placówce, kiedy nie zna się jeszcze dobrze języka otoczenia, bywają wyzwaniem. Ale to…

Jak dzieci dwujęzyczne uczą się rozumienia metafor w swoim drugim języku? Znajomość słownictwa dzieci i dorosłych może być mierzona na różne sposoby. Dość prosty sposób to określenie zasobu słownictwa biernego albo czynnego. Słownik bierny określa, ile słów dana osoba rozumie, a słownik czynny – ile różnych słów używa. Ale słownictwo można też badać w bardziej…

Czy podobieństwo między językami ułatwia ich uczenie Czy podobieństwo między naszym pierwszym i drugim językiem wpływa na to, jak szybko uczymy się tego drugiego języka? Podam Wam przykłady trzech badań, które miały odpowiedzieć na to pytanie.   Caroline Floccia ze swoim zespołem badawczym chciała zmierzyć, czy stopień podobieństwa między dwoma językami, które nabywają dwujęzyczne dzieci,…

Zdejmijmy presję z rodziców dzieci dwujęzycznych. Kilka wspierających słów w odpowiedzi na Wasze najczęstsze zmartwienia i wątpliwości. Pamiętaj, że sam fakt, że dajesz dziecku szansę na dwujęzyczność, jest wspaniały! Jeśli trochę czytasz o dwujęzyczności, starasz się zrozumieć, jak przebiega rozwój dwujęzycznego dziecka, to znaczy, że robisz już bardzo dużo! Starasz się wprowadzić dwujęzyczność świadomie i…

Jak przygotować dziecko do przedszkola/szkoły w języku otoczenia, kiedy w domu mówimy w innym języku? Pytania, które bardzo często słyszę od rodziców mówiących w domu w swoim języku, którzy niedługo mają posłać dziecko do żłobka/przedszkola/szkoły w języku otoczenia: Czy da radę nauczyć się drugiego języka nie mając z nim w ogóle kontaktu w domu? Czy…

Rozwój świadomości metajęzykowej u dzieci dwujęzycznych. Świadomość metajęzykowa to umiejętność zostawienia na boku treści wypowiedzi i skupienia się na strukturze i formie języka. Umiejętność ta rozwija się u dzieci w wieku około 5-6 lat. Świadomość metajęzykowa to właściwie zestaw kilku różnych umiejętności, które wiążą się z różnymi aspektami języka: świadomość fonologii, gramatyki, składni i słownictwa.…

Jak wzbogacać środowisko językowe dzieci dwujęzycznych? Pamiętaj, że już sam fakt, że Twoje dziecko mówi w dwóch (lub więcej) językach, a Ty to wspierasz na swój sposób, jest super! Te treści nie mają Cię wpędzić w poczucie winy albo zmobilizować do postawienia wszystkiego na głowie, żeby mówić do dziecka 13-zgłoskowcem, a w każde zdanie wrzucać…