Rozwój świadomości metajęzykowej u dzieci dwujęzycznych.

Świadomość metajęzykowa to umiejętność zostawienia na boku treści wypowiedzi i skupienia się na strukturze i formie języka. Umiejętność ta rozwija się u dzieci w wieku około 5-6 lat. Świadomość metajęzykowa to właściwie zestaw kilku różnych umiejętności, które wiążą się z różnymi aspektami języka: świadomość fonologii, gramatyki, składni i słownictwa.

To trochę taka umiejętność analizowania języka – zdawanie sobie sprawy z zasad rządzących językiem, znajdywanie podobieństw i różnic między językami, używanie wiedzy o języku w praktyce. Wiele badań pokazało, że dzieci dwujęzyczne mają bardziej rozwiniętą świadomość metajęzykową niż dzieci jednojęzyczne. Dzięki używaniu dwóch języków na co dzień, dzieci te zdają sobie sprawę, że ten sam przedmiot można opisać dwoma różnymi słowami. Albo że tak samo brzmiące słowo może w dwóch różnych językach oznaczać coś innego.

Rozwinięta świadomość metajęzykowa pomaga nam lepiej zrozumieć, jak działają różne języki i zbudować podwaliny pod naukę kolejnych języków w biegu życia. Dlatego też jeśli na starcie znamy dwa języki, to łatwiej będzie nam się uczyć każdego kolejnego. Metaanaliza 63 różnych badań (w których łącznie wzięło udział ponad 6000 dzieci) pokazała, że dwujęzyczność wzmacnia świadomość metajęzykową. Dzieci dwujęzyczne w wielu badaniach radziły sobie lepiej w testach mierzących świadomość metajęzykową niż dzieci jednojęzyczne.

Świadomość metajęzykowa jest ściśle związana z zasobem słownictwa u dzieci. Z jednej strony im lepsza świadomość metajęzykowa, tym szybciej i łatwiej możemy nabywać nowe słownictwo. A z drugiej strony im większy mamy zasób słownictwa, tym bardziej usprawniamy i ćwiczymy naszą świadomość metajęzykową.

Świadomość metajęzykowa przekłada się też między innymi na to, że dzieci dwujęzyczne bardzo szybko zaczynają orientować się, kto w ich otoczeniu mówi w jakim języku. Szybko uczą się rozróżniać, że zwracając się do jakiejś osoby mogą użyć tylko jednego języka ze swojego repertuaru, a rozmawiając z inną osobą mogą wybrać jeden z dwóch języków (lub przełączać się z jednego języka na drugi).

Photo credit: Photo by Artem Kniaz on Unsplash