Czy mówiąc w swoim drugim języku czujesz się czasami jakbyś był(a) inną osobą?

Czy przełączając się na mówienie w swoim drugim języku, czujesz się czasem jakbyś był(a) inną osobą? Czy myślisz, że inne osoby postrzegają Cię wtedy inaczej? Czy zachowujesz się w inny sposób, niż kiedy używasz swojego pierwszego języka? Jeśli tak, to skąd biorą się te różnice? Osoby dwujęzyczne często zastanawiają się nad tymi kwestiami, ale jest to temat mało zbadany.

W bardzo dawnym badaniu Susan Ervin-Tripp japońsko-amerykańskie dwujęzyczne kobiety miały za zadanie dokończyć te same zdania po japońsku i po angielsku. Ervin-Tripp odkryła, że kobiety kończyły zdania w różny sposób w zależności od tego, w którym języku to robiły. Na przykład zdanie, które zaczynało się od „Kiedy moje potrzeby nie zgrywają się z potrzebami mojej rodziny…” jedna z uczestniczek badania kończyła po japońsku „…to jest to dla mnie smutne przeżycie”, a po angielsku „…to robię wtedy to, co ja chcę”.

W dużo świeższym badaniu Davida Luny i zespołu hiszpańsko-amerykańskie studentki miały za zadanie zinterpretować reklamę przedstawiającą pewną kobietę. Najpierw wykonywały to zadanie w jednym języku, a sześć miesięcy później w drugim. Okazało się, że w kiedy studentki intepretowały zachowanie kobiety po hiszpańsku, postrzegały ją jako bardziej niezależną i ekstrawertyczną. A kiedy interpretowały zachowanie kobiety po angielsku, oceniały ją jako bardziej tradycyjną, zależną od innych i skupioną na rodzinie.

Jean-Marc Dewaele zbierał dane od ponad 1000 osób dwujęzycznych o różnym podłożu językowym. Sprawdzał, czy da się przewidzieć, jakie cechy lub doświadczenia mogą wpłynąć na to, że niektóre osoby będą czuły się inaczej, mówiąc w swoim drugim języku, a inne osoby nie. Okazało się, że wiek nabycia drugiego języka, poziom znajomości i częstość jego używania na co dzień NIE były powiązane z czuciem się inną osobą w drugim języku.

Co ciekawe, jedną z cech, która miała związek z czuciem się inaczej, kiedy mówi się w drugim języku, był poziom stresu, którego dana osoba doświadcza, mówiąc w swoim drugim języku. Im wyższy poziom stresu podczas mówienia w drugim języku, tym silniejsze poczucie, że przełączając się na swój drugi język stajemy się trochę inną osobą. Wiele osób badanych zwracało uwagę na to, że takie poczucie bycia inną osobą w drugim języku znika z czasem używania tego języka.

Jednak wielu badaczy jest sceptycznie nastawionych do tego, czy możliwe jest, że zmieniamy trochę naszą osobowość, kiedy przełączamy się na nasz drugi język. Twierdzą oni, że to, że czujemy się trochę inaczej, mówiąc w naszym drugim języku, ma raczej związek z tym, że używamy go często w zupełnie innych kontekstach, sytuacjach i z innymi osobami. Na przykład François Grosjean twierdzi, że to nasze środowisko, kultura i rozmówcy sprawiają, że zmieniamy trochę nasze podejście, uczucia czy zachowanie. A ponieważ często się zdarza, że w każdym z naszych dwóch (lub więcej!) języków przebywamy w trochę innym towarzystwie, rozmawiamy w innych kontekstach, czy robimy inne rzeczy, to nic dziwnego, że czujemy się wtedy trochę inaczej i nie ma to za bardzo związku z językiem.

Grosjean argumentuje, że nawet jednojęzyczne osoby zachowują się i rozmawiają w inny sposób w zależności od tego, kto jest ich rozmówcą i w jakiej sytuacji/kontekście się znaleźli, mimo że język pozostaje ten sam. Tak więc, jak to często bywa, nie ma tutaj jasnej odpowiedzi TAK albo NIE, jest kilka ciekawych badań i trochę spekulacji. Może w przyszłości dojdzie więcej badań w tym temacie, a wtedy na pewno je Wam zrelacjonuję!

Photo credit: Photo by Paola Aguilar on Unsplash